Nikola IVANOVIĆ

CRNOGORSKA JAVNOST PET GODINA POD OPSADOM

Homogenu vlast u Crnoj Gori može poraziti samo homogena opozicija. Punih pet godina crnogorska javnost je pod dobro organizovanom referendumskom opsadom. Ako opozicija izgubi pamet i ne krene napokon zajedno, ako samo jedna partija izgubi glavu i napusti blok zbog liderske sujete ili evra, demokratija u Crnoj Gori izgubiće parnicu.

Predreferendumska kampanja se prošle godine uglavnom sastojala u podbadanju naroda perifernim temama kako bi se skrenula pažnja sa suštinskih pitanja i nastojanju da se preotme vlast u opštinama gdje je pobjedu na izborima odnijela opozicija. Sve ovo činjeno je radi pripreme terena za uspješan referendum. Režim je istovremeno započeo i bitku za pridobijanje naklonosti neopredijeljenih birača, kojih je u Crnoj Gori sve više. Važno mjesto u pripremi javnosti za referendum ima afirmacija „nove crnogorske crkve” i „novog” jezika. Na tom zadatku tri televizijska kanala rade udarnički. SPC je glavna prepreka NDCG pa ona ima i značajan medijski tretman. To se pokazalo i za vrijeme loženja badnjaka. Mitropolit Amfilohije, što je neobično, prilikom loženja badnjaka uputio je predstavnicima TV stanica, koji su bili udaljeni tri metra od njega, sljedeću poruku: – Ovdje prisutni predstavnici televizije („In”, „Pink” i TV Crne Gore), koja našim novcem pljuje po najvećoj svetinji Crne Gore, Mitropoliji crnogorsko-primorskoj, ovdje su bez blagoslova došli. Oni mogu da idu kod prokletog drveta prokletog raspopa koga propagiraju, a ovdje je njima mjesto samo onda kada se vrate ovom svetom ćivotu. Nama ne treba propaganda, niti badnjaku treba propaganda – rekao je mitropolit. Dr ž avna „Pobjeda”, u zbirnoj informaciji o lo ž enju badnjaka po Crnoj Gori, na prvom mjestu je istakla crkvu raspopa Mira š a Dedejića, a onda Srpsku pravoslavnu crkvu, koja u Crnoj Gori postoji 800 godina.

  SECESIJA – DUKLJANSKI CILJ, A ALBANSKO SREDSTVO

Niko od zvaničnika ne govori o rizicima secesije. Da li ona otvara nove rizike koji bi mogli voditi iščeznuću i države i crnogorskog naroda. Ispod žita, zvaničnici provlače tezu da ih podržava SAD, što je, možda, djelimično tačno. Zapravo, SAD ne podržava secesiju Crne Gore, ali, ukoliko do nje dođe, na demokratski način, onda bi se time lakše riješilo „albansko pitanje” – svi Albanci u istoj državi. Na reviziji rezultata balkanskih ratova veoma insistira moćan albanski lobi u SAD. Secesija ne ide u prilog ni Makedoniji ni Srbiji, a naročito Crnoj Gori. Osamostaljenje nije cilj, nego sredstvo.

Strategija u Crnoj Gori ostaje nepromijenjena – ne ispustiti vlast iz šaka. Ali taktika je umnogome promijenjena. Prije pet godina krenuli su žestoko protiv „velikosrpskog hegemonizma” i „srpskih imperijalnih ciljeva”. Očekivali su da se mržnja razgori a strasti razjare, po receptu „hrvatskog proljeća” iz 1971. godine. Međutim, ignorisali su jednu činjenicu: kad Crnogorca zagrebeš pod kožu, najčešće se pojavljuje Srbin. Na posnoj crnogorskoj zemlji kalem antisrpstva, prožet dukljanstvom, nije mogao da ožili. A nusproizvod referendumskog maratona je politički zamor i „višak” Srba. Zbog toga se stav i mijenja: „Srbi su nam najbliži.” Ovaj salto mortale od 25. decembra 2005. godine, uoči opštinskih izbora i nove „Mojkovačke bitke”, obelodanio je politički trio (Ranko Krivokapić, Milo Đukanović i dr Miomir Mugoša). Iznenadno glađenje Mojkovčani nisu baš najbolje prihvatili.

          OD VRATA DO VRATA

Da bi otklonili rizike referenduma primijenili su taktiku „od vrata do vrata”, što je koristio i Miloševi ć uoči izbornog poraza. Zvaničnici najviše napadaju vlast Slobodana Miloševi ć a, ali njegove metode vladanja vjerno oponašaju, čak i unapređuju. Primjer za to su obračuni sa opozicionim opštinama. Naime, kada je Miloševi ć izgubio izbore u 40 opština Srbije, krenuo je u finansijsko davljenje. Zvanična vlast u Crnoj Gori je, pored tehnologije davljenja, krenula i u lomljenje opština – jednu po jednu. Od 21 opštine, opozicija je u Crnoj Gori dobila lokalne izbore u 12. Koriste ć i kombinovanu metodu (pritisci, podsticanje sujeta opozicionih lidera i nesloga oko diobe vlasti) iznuđeni su vanredni izbori čiji je ishod povratak na vlast u pet opština. Udar spakovanih prevremenih izbora izdržale su samo tri, od toga su dvije izgubile gradonačelnika. Zvanična vlast je najviše truda uložila u rušenje opštinske vlasti u Herceg-Novom. Pri tom, povukli su i jedan lucidan potez – doveli su Radmilu Hrustanović, zamenika gradonačelnika Beograda, da propagira rušenje opozicione vlasti, podupirući izbor kandidata DPS za gradonačelnika. I upravo na tom strateškom mjestu doživjeli su najteži poraz. Uslijedila je odmazda. Hrvatska zvanična vlast u Dubrovniku zavrnula je slavine u Konavlima, preko kojih teče crnogorska voda iz Bilećkog jezera. Zbog remonta. I voda može da bude strateški referendumski materijal.

  Što više eskalira referendumska kampanja, javnost je sve ravnodušnija. „Prve crnogorske nezavisne elektronske novine” (PCNEN, 24. decembar 2005) obavile su anketu sa zanimljivim pitanjem: Da li ste zadovoljni stavovima Venecijanske komisije?

Uslijedili su odgovori: da – 33,9 odsto, ne – 8,3 odsto, a neopredijeljenih – 57,8 odsto ispitanih. Nacionalne manjine, njih oko 24 odsto, uglavnom su glasni zagovornici NDCG. Ovdje se nameće logičan zaključak da nijesu samo Srbi Crne Gore integristi, a Crnogorci separatisti. Zbog toga je alarmirano članstvo separatističkog bloka. „ Više od pet hiljada aktivista Demokratske partije socijalista, angažovanih u oko hiljadu mjesnih odbora i 440 mini-štabova, dobili su zaduženje da na konstruktivan način, bez omalovažavanja protivničke strane, krenu u završnu fazu kampanje propagiranja obnove državne nezavisnosti Crne Gore” („Vijesti”, 28. decembar 2005). Od ku ć e do ku ć e, od vrata do vrata, agitacija je u punom jeku, naravno o državnom trošku. Ova mobilizacija je odgovor na zabrinjavajući broj ravnodušnih i istovremeno na prijedlog Venecijanske komisije da referendum može biti validan ako 50 odsto upisanih bira č a plus jedan glasa za osamostaljenje.

Sada se postavlja pitanje: Kako crnogorske opozicione partije da sjednu za pregovara č ki sto sa zvaničnom vlašću s obzirom na to da već na početku nisu ravnopravni sagovornici?

Rezultat referenduma u uslovima neravnopravnog tretmana dvije političke opcije, kad separatisti koriste snagu vlasti, moć novca i medije, mogao bi se shvatiti na osnovu objašnjenja ovakvog fenomena čuvenog italijanskog teoretičara Antonija Gramšija. Takav rezultat mogao bi biti puki „numerički izraz koji predstavlja samo instrumentalnu vrijednost kojom se mjeri dubina ubjeđivanja i širina prihvatanja ideja formiranih od strane jedne aktivne elitističke manjine – avangarde, ili samo od nekoliko pojedinaca”. U neravnopravnim uslovima brojanje referendumskih glasova biće puka „završna ceremonija” zavođenih ili zavedenih birača.

          KOLO VODE „ZELENO-CRVENI TALIBANI”

Bivši komunisti, koji su se samopreimenovali u Demokratsku partiju socijalista, na vlasti su u Crnoj Gori 61 godinu. Ovaj izdanak komunista potvrđuje tezu da je komunistima najskuplja vlast a najjeftinija država. Sada vode bitku za NDCG, uz rizik da država pođe u novo trgovanje. Pored šest partija albanske, bošnjačke i hrvatske manjine, DPS ima saveznika i u minornoj ali radikalnoj SDP, takođe sastavljenoj od bivših komunista, koji uglavnom baštine ideologiju Sekule Drljevića. (Za njihovog lidera Ranka Krivokapića Crnogorci u Beogradu ne vrijede ni fišeka.)

Nesporno, integrističke partije nijesu pokrenule pitanje referenduma, niti javnost, nego zvanična vlast, koja traži put da to zaodjene u demokratsku formu, uz zloupotrebu vlasti. Ukoliko ovu realnost ne uvaži EU, koja treba da bude akter u razrješenju krize, onda dogovora nema. I ovaj referendumski koalicioni savez u Crnoj Gori mogao bi potrajati do završetka referenduma, a onda poput Bosne – svako svom nacionalnom jatu. Ima više razloga da se stvori novo nestabilno područje, nestabilnije od Bosne. Jer tri nacionalne manjine, okupljene oko šest partijica, javno se identifikuju sa interesima matičnih država.

          „ Političari treba da shvate da politika ljudskih prava nije nikada bila niti će biti glavni cilj lidera Albanaca na Kosovu, u Makedoniji ili radikalnog Salija Beriše i njegovih sljedbenika u Albaniji. Ove albanske vođe, uprkos svim tvrdnjama, ponovo vode rat iz 1912. i 194l. godine i imaju cilj – stvaranje Velike Albanije. Prema tome, status 'potlačenog' postaje sredstvo ka zadatom cilju, a ne uzrok sukoba… Misao nezavisne Crne Gore u ime samoopredjeljenja mora biti odbačena zbog samog dobra te republike. Crna Gora nije sposobna da opstane sama. Pod sadašnjim rukovodstvom za koje neko misli da je demokratsko, Crna Gora je pretvorena u raj krijumčarenja droge i prostitucije pod rukovodstvom albanskog kartela. I još značajnije: Crna Gora, kao nezavisna država, uskoro bi mogla imati 30 odsto Albanaca sa krakom OVK, koji je već formiran. Biće samo pitanje vremena da se makedonski scenario ponovi u Podgorici.”

Ovo upozorenje izrekao je sredinom aprila 2001. godine u „Vašington tajmsu” dr Nikolas A. Stavrou (professor of International Affairs at Howard University), jedan od najeminentnijih stručnjaka sa Zapada za pitanja Balkana.

          TV SLIKA IZMEĐU DB-a I DAN-a

  Priprema TV za odlučnu referendumsku bitku odvijala se u dvije faze. Prije dvije godine, pri izboru programskog direktora TV Crne Gore, (decembar 2003), prednost je data kandidatu sa pozavidnim iskustvom u Državnoj bezbjednosti a ne iskusnom novinaru, koji je dvade s etogodi š njim radom pokazao svoje vrhunske kvalitete u TV Crne Gore. Eliminisan je zato što je rođen u Beogradu. O tome je pisao u NSPM potpisnik ovih redova, ističući da se kvalitet novinara u Crnoj Gori procjenjuje kao i kola: po godini proizvodnje i mjestu rođenja. Međutim, ovih dana smijenjen je taj programski direktor i postavljen novi. Sada prednost nije data iskusnom kadru DB-a, već članu Senata Dukljanske akademije nauka i umjetnosti. Smijenjeni direktor nije se žalio. Jer, prema uobičajenom pravilu, biće udomljen, vjerovatno u diplomatiji. Kompletan kolegijum podnio je ostavku mada je, nesporno, podržavao vlast NDCG. Jesu Crnogorci, ali nijesu dovoljno radikalni po kriterijumu Dukljanske akademije.

Vratimo se op š tinama. Dva dana prije Nove godine državni vrh Crne Gore postrojio se po osmi put kako bi i š estu opozicionu op š tinu stavio pod kontrolu. Na isti način pali su i Nik š ić, Budva, Cetinje, Tivat i Kotor. Održao se Herceg-Novi, uprkos podr š ci zamenika gradonačelnika Beograda Radmile Hrustanović, koja se pred referendumsku šutnju na š la u gradu mimoze i javno podržala kandidata za gradonačelnika iz redova DPS-a. Pala je i Budva uz zdušnu podršku „skladatelja opšte volje”, predsjednika SCG Svetozara Marovića. Na redu su Berane.

PRERASLI UČENICI

Decembarska „Mojkovačka bitka” je izgubljena, mada je vlast računala da će vi š ak integrista neutralisati darovima. Opozicija je odbranila opštinski parlament, a izgubila gradonačelnika sa manjkom od 57 glasova! Na zavr š noj konvenciji DPS–SDP, Vlada Crne Gore obećala je veliku sumu novca za sanaciju deponije otpadnih materijala, iz vlastitih prihoda (!?). Reč je o izuzetno skupom projektu, rak-rani grada na Tari, koji nije mogao da se riješi u prethodne tri decenije. Dalje, gradonačelnici Podgorice i Budve obećali su da će sanirati dotrajale krovove zgrada rudarske kolonije, postaviti rasvjetu do Tare i izgraditi š etali š te, renovirati sportski objekat i fiskulturnu salu. Sve u svoje i ime poreznika Crne Gore, i u zdravlje NDCG. U Mojkovcu su tražili simboliku.

  Izostao je „dodatni vjetar za najveću crnogorsku državnu pobjedu koja će biti ostvarena na referendumu 2006. godine”. U natezanju izbornog rezultata u gradu na Tari udjela je imala i tajna policija. Najjača opoziciona partija SNP zatražila je otvaranje skup š tinske rasprave zbog toga što je u Mojkovcu u kampanju Demokratske partije socijalista uključen i direktor policije, koji je doveo „najveći broj pripadnika specijalnih snaga iz čitave Crne Gore”. Od skupštinske rasprave u Rankovom parlamentu nema vajde jer u partijskoj državi poslanici kolektivno misle.

Da li su neistine glavni adut u bici za novu državu?

  Nije riječ samo o neistinama o vjeri, jeziku i porijeklu. Istinu zaobilaze mnogi, a naročito oni pri vrhu. Tako je predsjednik Skupštine Crne Gore Ranko Krivokapić na završnoj konvenciji pred izbore u Mojkovcu uputio građanima sljedeću „moralnu” poruku: „Mi smo drugima dali sve (čitaj Srbiji), uključujući žrtve naših predaka, a nijesmo dobili nikakvu istorijsku pravdu za to.” Poruka je adresirana na čuvenu Mojkovačku bitku, na Božić, 1916 godine. Ne zna se učinak ove poruke, ali oni koji poznaju istoriju svjesni su da su činjenice malo drugačije. Ovih dana je u Crnoj Gori, po prvi put, objavljen istorijski roman Milovana Đilasa „Besudna zemlja”, u kojem pisac skida zavjese sa nekih tabu-tema. I Đilas nam saopštava da Crnogorci Mojkovačkom bitkom nijesu spasavali srbijansku vojsku. Ona je već tada, piše Đilas, bar njena glavnina, uključujući vladu i dvor, bila oko Drača i Skadra (str.177). Mojkovačko poklanje, kako ističe autor knjige, krvlju je opralo i spaslo čast i ime Crne Gore, iza čijih je leđa vođena neiskrena i povremeno austrofilska politika crnogorskog vrha.

  Da li se i ovdje predsjednik Skupštine Crne Gore pokazao kao prerasli učenik? Da li je iz Istorije za početnike pao upravo u Mojkovcu? Dok je crnogorsko oružje, pod komandom serdara Janka Vukotića, sijalo punim sjajem, „Car junaka” pobegao je u Italiju. Vrhovi dvorjana sagnjili su u samoljublju, samovolji, gospodarevoj zloupotrebi državne kase i nasilju pa zbog toga i „despotska vladavina kralja Nikole može da odvede zemlju jedino u sramni slom i izdaju zavjetne ideje o ujedinjenju Južnih Slovena” (str. 88). I ovu kampanju o podizanju spomenika „Caru junaka” vjerovatno mnogi građani primaju s potajnim negodovanjem, naročito u Nikšiću, gdje se nagovještava „novi spomenik”, dok profesori srpskog jezika uzalud traže izgubljenu ustavnu pravdu.

          I KRALJ NIKOLA UKLJUČEN U REFERENDUMSKU KAMPANJU

Kad istorija ne ide u prilog dnevnoj politici, onda se ona izmišlja. A kad nedostaju činjenice, tada stručnjaci za PR planiraju događaje i „otkrivaju” nove, uz naglašen tretman TV uslužnog servisa. Zbog toga je planirana i decembarska, „treća” sahrana kralja Nikole. Do sada smo imali dvije, prvu u San Remu, prije osamdesetak godina, a drugu 1989. na ćipuru cetinjskom. Ova dodatna „sahrana” dobro je isplanirana u vidu spomeničkog rituala. Da je gospodar kojim slučajem ustao, ne bi im dozvolio takvo pretjerivanje, mada im je za života bio sklon. Pretjerivalo se bez mjere i ukusa o njegovim zaslugama kao državnika, vojskovođe, diplomate i prosvjetitelja. Tog podgoričkog slavljeničkog decembarskog dana u gospodarovoj sjenci našle su se evropske veličine kao sto su Bizmark, Napoleon, Meternih, Marija Terezija, čak i Aleksandar Makedonski.

            Plaćene PR agencije, u realizaciji „zadatih istina”, kalkulišu manjkom znanja konzumenata informacija, uz fabrikovanje „istina” drugova na terenu.

          ODLIVAK „HRVATSKOG PROLJEĆA” IZ 1971.

Referendumska ofanziva po č ela je i razaranjem svake ekonomske logike. Da bi to razaranje imalo svoju „nau č nu” te ž inu moralo se i ć i na anga ž ovanje nekog ekonomiste sa nau č nim zvanjem. Pored prof. dr Veselina Vukoti ć a, tu ulogu danas ima i dr Gordana Đurovi ć . Jedna od njenih brojnih tvrdnji svodi se na politi č ki stav da Crna Gora mo ž e sama jer će na taj način njen put u Evropu biti br ž i. Stavovi su tvrdi, ali bez valjane argumentacije. Svode se na maglovite pretpostavke. Prisje ć am se tvrdih stavova i dr Savke Dap č evi ć -Ku č ar iz „hrvatskog proljeća” 1971. godine. Izgleda, odlivak „hrvatskog proljeća” pojavio se danas i u Crnoj Gori.

  Prvi promotivni politi č ki slogan koji ima aromu „hrvatskog prolje ć a” pojavio se u Kotoru. Neki primorci tvrde da nije Grbljana, Kotor bi bio glavni grad Dalmacije. Dakle, izborni usklik LSCG nagrađen je aplauzom: „ Nećemo dozvoliti da nas Srbija porobi” (8. april 2001). Pomenimo još neke stavove. „Samo nezavisna crnogorska država je brana protiv asimilacije njenog naroda i njene kulture od čeljusti velikosrpskih hegemonista” („Pobjeda”, 25. februar 2001). Slu ž benu potvrdu takvog stava mogli smo da č ujemo i od predsjednika Filipa Vujanovića: „Zajednička država je neprihvatljiva za Crnu Goru jer bi ona ugrozila njen razvoj” (Beta, „Politika”, 28. januar 2002).

Dr Savka Dap č evi ć -Ku č ar tvrdila je da Srbija porobljava Hrvatsku pljačkom deviznog turisti č kog priliva. Crna Gora nije na taj na č in optu ž ivala Srbiju, ali je na š la „alternativu” turisti č kom prilivu iz Srbije – masovnim dolascima iz Albanije, sa Kosova i iz Metohije i Hrvatske. Turisti iz Hrvatske, te 2002. godine, pohodili su Boku kotorsku s lanč-paketima i svojim turističkim vodičima koji su im istoriju „Nevjeste Jadrana” tumačili onako kako je oni vide. Albanci su masovno dolazili. Ekonomski efekti su izostali. Došlo ih je oko 100.000 – u Ulcinj. Ta sezona u Ulcinju upam ć ena je po katastrofalnom turističkom saldu. Ipak, i nadalje se u Crnoj Gori slu ž beno prodaje ta „ekonomska surutka”

Šta nam pokazuju cifre Statističkog zavoda Crne Gore, to jest Monstata?

Crna Gora je ostvarila ukupnu robnu razmjenu (januar–oktobar 2005), u vrijednosti od milijardu i 230 miliona evra. Od toga, na uvoz otpada 885 miliona evra, dok je ostvareni izvoz vrijedan 345 miliona. Vodeća zemlja po obimu ostvarenog izvoza je Srbija sa 131,6 miliona evra. Slijede Italija sa 99,5, Grčka sa 31,6, Slovenija sa 18,2 i Bosna i Hercegovina sa 16,4 miliona evra. Po obimu ostvarenog uvoza prednjači takođe Srbija, iz koje je uvezeno robe u vrijednosti od 292 miliona evra. Slijede Italija sa 73,5, Njemačka sa 73,7, Holandija sa 51,7, Grčka sa 42,5, Švajcarska sa 35,3 i Slovenija sa 35,1 milion evra.

Statistika je spoljnotrgovinski promet Crne Gore obradila posebno za pomenute zemlje, izuzimajući Srbiju. O č igledno, to je urađeno iz politi č kih razloga: struktura uvoza i izvoza pokazala bi veliku zavisnost privrede Crne Gore od Srbije. Izuzimaju ć i izvoz aluminijuma, uvoz je pokriven izvozom jedva 15 odsto. Na osnovu ovoga proizlazi da je najvi š a stavka u izvozu – referendum. Gotovo 60 odsto izvoza otpada na aluminijum. Kao š to je u Nirnbergu suđeno za zlo č ine protiv č ovje č nosti, tako bi trebalo organizovati suđenje u Podgorici za zlo č in prema prirodi. Raubuje se najljep š i dio Crne Gore. Jer Kombinat ubrzano zagađuje podzemne vode i vazduh, a Skadarsko jezero, najve ć i rezervoar pitke vode na Mediteranu, izlo ž en je stalnom zagađivanju.

Da li Crna Gora može sama?

Nesporno je da su za uspon savremene proizvodnje potrebna tri uslova: savremena tehnologija, novac i ljudi . Crna Gora ne zadovoljava nijedan. Savremene tehnologije Crna Gora nema. Nema ni novca. (Opozicija tvrdi da se prave dva završna računa pa ostaje tajna da li iz tajnih spoljnih izvora pristiže novac za finansiranje secesije.) Uz prethodna dva uslova, kojih nema, ostaju ljudi. Ali oni moraju da posjeduju radnu disciplinu, da po š tuju red, poslovni duh i kult rada. Tu smo manje-više tanki, kao i većina Balkanaca. U Crnoj Gori, gdje ima oko 80.000 nezaposlenih, već deceniju nema radne snage u turisti č koj i poljoprivrednoj sezoni. Naročito u sezoni berbe grožđa i bresaka. Nemaju ra č una, kažu. Sezonci dolaze iz Srbije. Uredbom Vlade Crne Gore, oni su oporezovani. Prema podacima od 18. avgusta 2005, Zavod za zapošljavanje izdao je odobrenje za radno angažovanje 14.224 fizička lica iz Srbije i naplaćeno je po tom osnovu 600.000 evra. Zamislimo kako bi reagovali Kandićeva, Čanak, NVO Srbije i Crne Gore da Srbija naplaćuje taksu za „nerezidentne đetiće” iz Crne Gore, kojih je više od 200.000. Da je kojim slučajem na principu reciprociteta reagovala Srbija, nijesam daleko od tvrdnje da bi Vlada Crne Gore i parlament uputili demarš EU i OUN da u istoj državi SCG, Srbija uvodi radnu segregaciju.

  Moguće da je ovo samo dio „nove razvojne filozofije”, gdje ima unosnijih poslova od branja bresaka. Prof. dr Veselin Vukotić nudi originalan recept za investicioni zamah: „Nećemo dobiti strani kapital dok ne aktiviramo domaći. Možda je rješenje u deblokiranju odnosa prema domaćim ljudima koji imaju novac, otklanjanju straha od poreza na ekstraprofit i istrage porijekla imovine. Nije važno kako je stečen kapital, već da on uđe u biznis” („Monitor”, 11. februar 2005). Dakle, da lopove niko ne pita odakle im to što imaju. Moguće je da nova država kandiduje novu aristokratiju.

  U Crnoj Gori gradi se mnogo privatnih višespratnica, što je dobar put za pranje novca. Podignuto je nekoliko mostova na Mora č i. Most do mosta. Među njima je i „Milenijum”, kolos od mosta, pušten u saobraćaj na Dan ustanka Crnogoraca, 13. jula. V eličinom, pre bi mogao da premošćava Nil, nego Moraču, koja se ljeti može presko č iti. Pri svečanom pu š tanju u saobra ć aj, Filip Vujanović je rekao: „ Ime mosta nas podsjeća da nam bliska budućnost daje šansu da državnu nezavisnost koju smo izgubili prije skoro vijek obnovimo da bi ona trajala milenijumima.”

Nije izvjesno u kolikoj će se mjeri ova optimisti č ka prognoza podudarati sa realno š ć u. Međutim, te š ko je vjerovati u demokratske kapacitete Demokratske partije socijalista kada je jedan od njenih č elnika ustvrdio da je progla š enje Crne Gore kao samostalne države optimalni odnos sa Srbijom. Naime: „Mi smo na Glavnom odboru DPS-a jednoglasno donijeli odluku, a to znači da smo u vrhu partije utvrdili da je to optimalan model odnosa sa Srbijom” (Filip Vujanović, iz intervjua „Dnevnom avazu”, Sarajevo, preuzele podgoričke „Vijesti” od 29. novembra 2000). Ako je Glavni odbor DPS-a iznad naroda, onda građani ne utiču na politiku. Oni su roba. Ova nametnuta relacija mogla bi se svesti na odnos „sluge i gospodara”. Odgovor na prvim demokratskim izborima, ako ih bude, pokazaće političku zrelost građana.

Ne čudi upinjanje partijskih lidera koji demagogijom nastoje da osvoje što više glasova na izborima, ali čudi na koji način predstavnici države, u odbrani gole vlasti, izgovaraju ordinarne laži. Kakva je to demokratija kad se vlast osvaja lažima, uz darove i manipulaciju dijela neukog svijeta. A upravo te laži mogle bi biti odlučuju ć e za ru š enje SCG. Čak zvani č na vlast ishod referenduma javno saopštava: Na prolje ć e ć e Crna Gora biti slobodna država. (Danas je u ropstvu.) Bilo bi bolje i ekonomičnije da zvanična vlast, u stilu svoga vladanja, sada, zvanično proglasi pobjedu, a na prolje ć e da održi referendum.

*Autor je novinar i publicista u SAD, a ranije je bio direktor i glavni i odgovorni urednik „Pobjede” i direktor Radio Jugoslavije